Winst- en verliesrekening

Wat moet je weten over een resultatenrekening

Voor een goede bedrijfsvoering is het essentieel om inzicht te hebben in de opbrengsten en de kosten, dat kun je goed terugzien op de winst- en verliesrekening. In dit artikel lees je hoe je een winst- en verliesrekening opstelt, hoe je zorgt dat hij correct is en wat je er zelf voor inzichten uit kan halen.

Wat moet je weten over een resultatenrekening

Voor een goede bedrijfsvoering is het essentieel om inzicht te hebben in de opbrengsten en de kosten, dat kun je goed terugzien op de winst- en verliesrekening.

In dit artikel lees je hoe je een winst- en verliesrekening opstelt, hoe je zorgt dat hij correct is en wat je er zelf voor inzichten uit kan halen.

Inhoud van dit artikel

• Wat is en winst- en verliesrekening?
• Voorbeeld winst- en verliesrekening
• Kan ik zelf een winst- en verliesrekening opstellen?
• Wat is een enkelvoudige winst- en verliesrekening
• Wat zijn de verschillende modellen

Wat is en winst- en verliesrekening?

Een winst- en verliesrekening is een overzicht waaruit opgemaakt kan worden wat het resultaat van een onderneming is geweest over een bepaalde periode. Hiermee zie je dus hoeveel winst of juist hoeveel verlies er is gemaakt.

Andere namen voor een winst- en verliesrekeningen zijn:

• Resultatenrekening
• Exploitatierekening
• Staat van baten en lasten
• Verlies- en winstrekening

Doorgaans worden naar gehele jaren gekeken om een goed beeld te krijgen van de onderneming.

Wat staat er op een winst- en verliesrekening?

Op een winst- en verliesrekening staan alle opbrengsten (omzet) en kosten. In de meeste gevallen zien winst- en verliesrekeningen in grote lijnen er hetzelfde uit met dezelfde onderdelen (kopjes).

Daarbij kan er wel voor gekozen worden om bepaalde onderdelen niet te vermelden als ze voor jou of de onderneming niet van toepassingen zijn.

In hoofdlijnen worden de volgende onderdelen doorgaans behandeld:

1. Opbrengsten
2. Inkoopkosten en uitbesteed werk
3. Afschrijvingen
4. Overige bedrijfskosten
5. Financiële baten en lasten
6. Buitengewone resultaten

Opbrengsten

Onder opbrengsten, ook wel omzet genoemd, valt eigenlijk alles wat je verkoopt. Let erop dat het bedrag dat je hier invult, het bedrag aan verkochte diensten of producten is exclusief btw.

Inkoopkosten en uitbesteed werk

Deze categorie bestaat uit twee onderdelen die behoorlijk van elkaar verschillen namelijk:

1. Externe kosten / uitbesteed werk

   Dit zijn de kosten die worden gemaakt bij derden die er direct voor zorgen dat de omzet van de onderneming stijgt. Denk aan bijvoorbeeld onderaannemers welke een klus uitvoeren die jij hebt aangenomen. Ingehuurde advocaten of accountants en dergelijken zorgen niet voor een directe stijging van de omzet en horen daarom niet in dit onderdeel thuis, dergelijke kosten vallen doorgaans onder Overige bedrijfskosten.

2. Inkoopkosten van grondstoffen

   De inkoopkosten van grond- en hulpstoffen is de volledige omschrijving van dit onderdeel. Dit zijn de kosten die gemaakt worden om de productie van de verkochte producten mogelijk te maken. Produceer je bepaalde goederen en koop je daarvoor spullen in die je direct verwerkt in de productie van die goederen, valt het onder deze categorie.

Afschrijvingen

Als je een bedrijfsmiddel koopt dat meer dan 450 euro kost, ben verplicht om deze (doorgaans) over een periode van 5 jaar af te schrijven. Grote investeringen in bedrijfsmiddelen mogen van de Belastingdienst namelijk niet direct en volledig als kosten geboekt worden.

De kosten van de aanschaf worden als het waren uitgesmeerd over deze periode van 5 jaar. Hiervoor dien je voor het overzicht te berekenen welk deel van die investering in je winst- en verliesrekening terechtkomt.

Lees hier een volledige uitleg van het begrip afschrijvingen:
Begrip: Afschrijvingen

Hieronder volgt een rekenvoorbeeld voor het berekenen van het bedrag van de afschrijvingen voor een zakelijke telefoon van € 600:

Voorbeeld afschrijving berekenen

€ 600 aangeschaft op 1 april.
€ 600 / 60 maanden (5 jaar) = 10 euro per maand aan afschrijvingskosten.

Voor het jaar dat de telefoon aangeschaft is, zijn dat 9 maanden, van april tot en met december.

De kosten die onder het onderdeel Afschrijvingen vallen voor dit jaar, zijn dus 9 maanden x 10 euro = 90 euro

De jaren daarna kan dezelfde formule worden gebruikt met 12 maanden, en is dan als volgt:

(€ 600 / 60 maanden) x 12 maanden = € 120

Deze afschrijvingen blijf je maken totdat ze bij elkaar het totaal van € 600 hebben bereikt. Daarna is de telefoon helemaal afgeschreven.

Als je gebruik maakt van een boekhoudprogramma als DigiBTW, wordt deze berekening automatisch gemaakt, met daarbij de juiste boekingen in de administratie.

Overige bedrijfskosten

Voor veel ondernemers is het gebruikelijk dat het grootste deel van hun kosten onder Overige bedrijfskosten valt. Veel dienstverlenende zzp’ers hebben namelijk geen onderaannemers of inkoop van producten. De overige bedrijfskosten worden als volgt uitgesplitst:

1. Auto- en transportkosten

   Dit onderdeel gebruik je voor je reiskosten. Denk hierbij aan de € 0,21 per zakelijk gereden kilometer met de auto of, als het gaat om een zakelijke auto, de brandstof- en onderhoudskosten van de auto.

   Onder dit onderdeel vallen echter ook € 0,21 per zakelijke gereden kilometer met de fiets, ov-kosten en zakelijke vliegtickets.

2. Huisvestingskosten

   De huurkosten van een kantoorpand, gemeentebelastingen voor dat kantoor maar ook de schoonmaakkosten, verzekeringskosten, kosten voor waterverbruik. Dus eigenlijk alle kosten welke betrekking hebben op de huur, onderhoud en het gebruik van het kantoor- of bedrijfspand.

3. Verkoopkosten

   Dit zijn de kosten die je maakt om je onderneming onder de aandacht te brengen en te promoten. Dit zijn bijvoorbeeld advertentiekosten (zoals Google Adwords), visitekaartjes, folders, bezoek aan beurzen, representatiekosten en relatiegeschenken.

   Hiervoor gelden wel voorwaarden en aanvullende regels. Alles wat je hierover moet weten, hebben we voor je op een rijtje gezet in een aparte blog:
   Relatiegeschenken en Representatiekosten

4. Andere kosten

   Hier toon je alle kosten die je niet op een ander onderdeel hebt kunnen plaatsen. Ook hiervoor geldt, dat het regelmatig voorkomt dat een groot deel van de kosten onder dit onderdeel kan vallen.

Financiële baten en lasten

Het is een bijzonder onderdeel waar veel over geschreven kan worden. Voor de meeste zzp’ers is dit onderdeel alleen van belang voor betaalde rente (lasten) en eventuele ontvangen rente over zakelijke spaartegoed (baten).

Buitengewone resultaten

Een veelal onbesproken onderdeel van de winst- en verliesrekening omdat het voor de meeste mensen onduidelijk is wat hier moet komen te staan.

Daarom een aantal voorbeelden van Buitengewone resultaten, bestaande uit Buitengewone baten en Buitengewone lasten:

• Buitengewone baten

  1. Bijtelling van de zakelijke auto
  2. De btw die je niet af hoefde te dragen als je gebruik maakte van de oude kleineondernemersregeling (KOR)
  3. De ontvangsten van de TVL (tegemoetkoming vaste lasten in verband met Corona)

• Buitengewone lasten

  1. Verlies op de verkoop van activa (wanneer je bijvoorbeeld een zakelijke auto met verlies verkoop)
  2. Een reservering ten behoeve van een reorganisatie

Voorbeeld winst- en verliesrekening

Voor een beter beeld hoe een winst- en verliesrekening eruit ziet, hebben wij een voorbeeld gemaakt. Daarin zijn bovengenoemde termen ook in verwerkt.

Het voorbeeld kun je downloaden via deze knop

Download voorbeeld winst- en verliesrekening

Kan ik zelf een winst- en verliesrekening opstellen?

Als je naar het voorbeeld hebt gekeken, zul je waarschijnlijk denken dat je dit overzicht ook zelf kunt opstellen. En dat is ook zo!

Bedenk alleen goed wat het doel is van het overzicht. Als het bedoeld is om snel inzicht te krijgen in het resultaat van de onderneming dan kan dit overzicht zeker gebruikt worden.

Op langere termijn verwacht de Belastingdienst ook nog een balans van je. En als het van je verwacht wordt om naast een winst- en verliesrekening ook nog een balans aan te leveren dan is het verstandig om daar rekening mee te houden bij het boekhouden en het opstellen van de winst- en verliesrekening.

Wat is een enkelvoudige winst- en verliesrekening

Bij het boekhouden kan er onderscheid gemaakt worden tussen enkelvoudig en dubbel boekhouden.

Enkelvoudig boekhouden

In ons voorbeeld laten wij enkelvoudig zien hoe de omzet verrekend kan worden met de gemaakte kosten en hoe het resultaat uitgerekend kan worden.

Het overzicht bestaat dan enkel uit een winst-en verliesrekening.

Dubbel boekhouden

In een dubbele boekhouding zorg je er direct voor dat de balans ook wordt bijgehouden. Vroeger gebeurde dat ook nog handmatig. Tegenwoordig zijn daar tal van softwaresystemen voor die er automatisch voor zorgen dat wanneer jij gewoon een factuur maakt, de balans daar direct op aansluit zodat jij daar geen omkijken meer naar hebt.

Dat heeft als voordeel dat wanneer je de aangifte inkomstenbelasting moet indienen, je direct je softwaresysteem kan raadplegen voor een actuele balans.

In DigiBTW gebeurt dat ook direct en automatisch. Daarbij kun je op ieder gewenst moment de winst- en verliesrekening en de Balans raadplegen, en daarbij ook kiezen over welke periode je dat wilt zien. De aangifte inkomstenbelasting kun je ook vanuit DigiBTW doen, de gegevens uit je boekhouden, waaronder de winst- en verliesrekening en balans, worden dan automatisch in je aangifte verwerkt.

Wat zijn de verschillende modellen

Van de winst- en verliesrekening zijn er verschillende modellen beschikbaar:

• Categoriaal model
• Functioneel model

Categoriaal model winst- en verliesrekening

Het model dat je in het voorbeeld uit dit artikel ziet, geldt als het categoriale model. Hierbij is per categorie opgesomd welk type kosten bij welk onderdeel hoort.

Functioneel model winst- en verliesrekening

Het functionele model geeft de omzet en kosten weer per functie. De functies zijn wat boekhoudkundig en vallen in een korte lijst samen te vatten tot:

1. Bruto-marge
2. Som der bedrijfskosten
3. Resultaat voor belastingen
4. Resultaat na belastingen